آموزش پزشکى‏

 

آموزش پزشکى‏

سوال 1308: دانشجویان دانشگاه پزشکى (دختر یا پسر) براى آموزش چاره‏اى جز معاینه فرد اجنبى از طریق لمس و نظر ندارند و چون این معاینات جزء برنامه درسى است و براى کارآموزى و آمادگى آنان براى معالجه بیماران در آینده مورد نیاز است و عدم انجام آن باعث مى‏شود از تشخیص بیمارى افراد مریض عاجز باشند و این امر منجر به طولانى شدن دوران بیمارى افراد بیمار و گاهى فوت آنان مى‏شود، بنابر این آیا این معاینات جایز است یا خیر؟
جواب: اگر از موارد ضرورى براى کسب تجربه و آگاهى از نحوه درمان بیماران و نجات جان آنان باشد، اشکال ندارد.

سوال 1309: در صورتى که هنگام ضرورت، معاینه بیمارانى که محرم نیستند، توسط دانشجویان رشته پزشکى جایز باشد، مرجع تشخیص این ضرورت چه کسى است؟
جواب: تشخیص ضرورت موکول به نظر دانشجو با ملاحظه شرایط است.

سوال 1310: گاهى در هنگام آموزش با مسئله معاینه غیرمحارم مواجه مى‏شویم و نمى‏دانیم این کار براى آینده ضرورت دارد یا خیر؟ ولى بهر حال جزئى از روش درسى دانشگاهها و وظیفه دانشجویى رشته پزشکى و یا حتّى تکلیفى از طرف استاد است با توجه به این مطالب آیا انجام معاینات مزبور براى ما جایز است؟
جواب: مجّرد این که معاینه پزشکى، از برنامه‏هاى آموزشى و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعى براى ارتکاب امر خلاف شرع محسوب نمى‏شود بلکه ملاک دراین زمینه فقط نیاز آموزشى براى نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت مى‏باشد.

سوال 1311: آیا در معاینه نامحرم که بخاطر ضرورت آموزش پزشکى وکسب تجربه و مهارت صورت مى‏گیرد، بین معاینه اعضاى تناسلى و سایر اعضاى بدن تفاوت وجود دارد؟ بعضى از دانشجویان که بعد از اتمام تحصیل براى معالجه بیماران به روستاها و نقاط دوردست مى‏روند، گاهى مجبور به زایمان زن و یا درمان آثار آن از قبیل خونریزى شدید مى‏شوند، این کار چه حکمى دارد؟ بدیهى است که اگر این خونریزى و بیماریهاى دیگر بسرعت درمان نشود حیات زنى که تازه زایمان کرده، در خطر خواهد بود، با علم به اینکه شناخت راههاى معالجه این بیماریها مستلزم کارآموزى در هنگام تحصیل علم پزشکى مى‏باشد؟
جواب: هنگام ضرورت فرقى، بین حکم معاینه اعضاى تناسلى و غیر آنها نیست و ملاک کلى، احتیاج به تمرین و فراگیرى علم پزشکى براى نجات جان انسان مى‏باشد و در این موارد باید به مقدار ضرورت اکتفا شود.

سوال 1312: غالبا در معاینه اعضاى تناسلى اعم از اینکه توسط فرد مماثل صورت بگیرد یا خیر، احکام شرعى مانند نگاه کردن پزشک یا دانشجو از طریق آینه، رعایت نمى‏شود و چون ما براى فراگیرى چگونگى تشخیص بیماریها از آنان تبعیت مى‏کنیم، وظیفه ما چیست؟
جواب: تحصیل و فراگیرى علم پزشکى از طریق معایناتى که فى نفسه حرام هستند، در مواردى که یادگرفتن این علم و شناخت راههاى درمان بیماریها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد، مشروط بر اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانایى نجات جان انسانها در آینده متوقف بر اطلاعاتى است که از این طریق بدست مى‏آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده درمعرض مراجعه بیماران بوده و مسئولیت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.

سوال 1313: آیا نگاه‏کردن به عکس مردان و زنان غیرمسلمان که در کتابهاى اختصاصى رشته درسى ما بصورت نیمه عریان وجود دارد جایز است؟
جواب: اگر به قصد ریبة نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.

سوال 1314: دانشجویان رشته پزشکى در خلال تحصیل، عکسها و فیلم‏هاى مختلفى را از اعضاى تناسلى بدن به قصد آموزش مى‏بینند، آیا این عمل جایز است یا خیر؟ دیدن عورت غیر مماثل چه حکمى دارد؟
جواب: نگاه کردن به فیلم‏ها و تصاویر فى‏نفسه اشکال ندارد به شرط اینکه به قصد لذت نبوده و خوف ارتکاب حرام هم وجود نداشته باشد. آنچه حرام است نگاه به بدن غیر مماثل و لمس آن است و نگاه به فیلم یا عکس عورت دیگران هم خالى از اشکال نیست.

سوال 1315: زن در هنگام وضع حمل چه تکلیفى دارد؟ و زنان پرستار که به زنهاى دیگر درهنگام وضع‏حمل کمک مى‏کنند، نسبت به کشف عورت و نگاه کردن به آن چه تکلیفى دارند؟
جواب: جایز نیست زنان پرستار عمدا و بدون اضطرار، به عورت زنان در هنگام وضع حمل نگاه کنند و همچنین پزشک هم باید از نگاه کردن و لمس بدن زنى که بیمار است ،تا زمانى که اضطرار پیدا نکرده، خوددارى کند و بر زنان واجب است که در صورت توجه و توانایى، بدن خود را بپوشانند و یا از کس دیگرى بخواهند این کار را انجام دهد.

سوال 1316: در خلال تحصیلات دانشگاهى، براى آموزش از دستگاههاى تناسلى مصنوعى که از مواد پلاستیکى ساخته شده‏اند استفاده مى‏کنند، نگاه کردن و لمس آنها چه حکمى دارد؟
جواب: آلت و عورت مصنوعى حکم عورت واقعى را ندارد و نگاه کردن و لمس آنها اشکال ندارد مگر آنکه به قصد ریبة بوده و یا موجب تحریک شهوت گردد.

سوال 1317: مباحث من راجع به تحقیقاتى است که در محافل علمى غرب راجع به تسکین درد از طریق معالجه با موسیقى، معالجه با لمس، معالجه با رقص، معالجه با دارو و معالجه از طریق الکتریسیته مطرح است و مباحث آنان در این زمینه نتیجه هم داده است، آیا شرعا مبادرت به این تحقیقات جایز است؟
جواب: تحقیق راجع به امور مذکور و آزمایش مقدار تأثیر آنها در درمان بیماریها شرعا اشکال ندارد به شرطى که مستلزم ارتکاب اعمالى که شرعا حرام هستند نباشد.

سوال 1318: آیا در صورتى که آموزش اقتضا کند، جایز است زنان پرستار به عورت زن دیگر نگاه کنند؟
جواب: اگر درمان بیماریها و یا نجات نفس محترمى متوقف بر درسى باشد که یاد گرفتن آن مستلزم نگاه به عورت دیگران است، اشکال ندارد.