حق شفعه
پنجشنبه, ۱۸ دی ۱۳۹۳، ۰۲:۳۱ ب.ظ
حق شفعه |
سوال 1633: آیا حق شفعه در وقف در صورتى که
براى دو نفر باشد و یکى از آن دو در موردى که حق فروش داشته باشد، سهم خود
را به شخص سومى بفروشد، ثابت مىشود؟ و همچنین اگر دو نفر ملک یا موقوفهاى
را اجاره کنند، سپس یکى از آن دو حق خود را از طریق صلح یا اجاره به شخص
سوّمى واگذار کند، آیا حق شفعه در متعلّق اجاره ثابت مىشود؟ جواب: حق شفعه مربوط به جایى است که شراکت در مالکیت عین باشد و یکى از دو شریک سهم خود را به فرد سوّمى بفروشد، بنابر این در وقفى که براى دو نفر است، بر فرض که فروش آن هم جایز باشد و یکى از دو شریک سهم خود را به شخص دیگرى بفروشد، حق شفعه وجود ندارد و همچنین در عین مورد اجاره هم اگر یکى از آن دو حق خود را به دیگرى واگذار کند، حق شفعه وجود ندارد. |
سوال 1634: از عبارتهاى متون فقهى و مواد
قانون مدنى در باب اخذ به شفعه بدست مىآید که هر یک از دو شریک در صورتى
که یکى از آنها سهم خود را به شخص سوّمى بفروشد، حق شفعه دارد. بنابر این
اگر یکى از دو شریک مشترى را تشویق به خرید سهم شریک خود نماید و یا تصریح
کند به اینکه اگر سهم شریک او را بخرد، از حق شفعه استفاده نخواهد کرد، آیا
این عمل، اسقاط حق شفعه محسوب مىشود؟ جواب: مجرّد مبادرت یکى از دو شریک به تشویق شخص سوم به خرید سهم شریک خود منافاتى با ثبوت حق شفعه براى او ندارد، بلکه اگر به او وعده بدهد که در صورت تحقّق معامله بین او و شریک دیگر اقدام به اخذ به شفعه نخواهد کرد، این هم موجب سقوط حق اخذ به شفعه توسط او بعد از تحقّق معامله نخواهد شد. مگر آنکه قبلا در ضمن عقد لازمى ملتزم شود که در صورت تحقّق معامله بین مشترى و شریک خود اقدام به اخذ به شفعه نخواهد کرد. |
سوال 1635: آیا اسقاط حق شفعه قبل از مبادرت
شریک به فروش سهم خود، از این جهت که اسقاط چیزى است که هنوز محقق نشده
(اسقاط مالم یجب) صحیح است یا خیر؟ جواب: تا زمانى که حق شفعه محقق نشده و با اقدام یکى از دو شریک به فروش سهم خود به شخص سومى فعلیت پیدا نکرده، اسقاط آن صحیح نیست، ولى اشکال ندارد که یکى از دو شریک در ضمن عقد لازمى ملتزم شود که اگر شریک او سهم خود را به فرد دیگرى بفروشد، اخذ به شفعه نکند. |
سوال 1636: شخصى یک طبقه از خانه دو طبقهاى
را که ملک دو برادرى است که به او بدهکار هستند، اجاره نموده و آن دو برادر
دو سال است که علیرغم مطالبه شدید او از پرداخت بدهى خود خوددارى مىکنند
بطورى که شرعا باعث ثبوت حق تقاص براى او مىشود، و قیمت خانه هم بیش از
مبلغ طلب اوست. حال اگر به عنوان تقاص به مقدار طلب خود آن خانه را تصاحب
کند و با آنان در آن شریک شود، آیا در مقدار باقیمانده حق شفعه دارد یا
خیر؟ جواب: در فرض مورد سؤال موضوع حق شفعه محقّق نیست، زیرا حق شفعه براى شریکى است که شریک او سهم خود را به شخص سومى بفروشد و شراکت هم قبل از بیع باشد، نه براى کسى که با خرید سهم یکى از دو شریک و یا تصاحب آن بر اثر تقاص، با دیگرى شریک شود، بعلاوه حق شفعه در صورتى در فروش سهم یکى از دو شریک ثابت مىشود که فقط دو نفر در آن ملک شریک باشند نه بیشتر. |
سوال 1637: ملکى وجود دارد که بین دو نفر
مشترک است و هر یک مالک نصف آن هستند و سند مالکیت هم به نام هر دو نفر
است، بر اساس سند عادى تقسیمنامه که به خط آنان نوشته شده، ملک مزبور بین
آنان به دو قسمت با حدود مشخصى تقسیم و توزیع شده است ، آیا در صورتى که
یکى از دو شریک سهم خود را بعد از تقسیم و افراز فقط به این دلیل که سند آن
ملک، بین آنان مشترک است به شخص سومى بفروشد شریک دیگر حق شفعه دارد یا
خیر؟ جواب: اگر سهم فروخته شده در هنگام معامله از سهم شریک دیگر، مفروز و با حدود خاصى از آن جدا شده باشد، مجرّد اشتراک در سند ملک باعث ثبوت حق شفعه نمىشود. |