نماز جماعت‏

نماز جماعت‏

سوال 551: امام جماعت در نماز باید چه نیتى بکند؟ آیا نیت جماعت باید بکند یا نیت فرادى؟
جواب: اگر بخواهد فضیلت نماز جماعت را درک کند، باید قصد امامت و جماعت کند، و اگر بدون قصد امامت نماز، مشغول آن شود، نماز وى و اقتداى دیگران به او اشکال ندارد.

سوال 552: در اماکن نظامى هنگام بر پائى نماز جماعت که در وقت ادارى است، تعدادى از نظامیان به خاطر شرایط کارى در آن شرکت نمى‏کنند، با آنکه انجام آن کارها بعد از وقت ادارى و یا در روز بعد ممکن است. آیا این عمل سبک شمردن نماز است؟
جواب: بهتر است براى درک فضیلت نماز اول وقت و جماعت، کارهاى ادارى به گونه‏اى تنظیم شود که آنها بتوانند این فریضه الهى را به صورت جماعت و در کمترین مدت بخوانند.

سوال 553: نظر جنابعالى درباره انجام کارهاى مستحبى مثل نماز مستحب یا دعاى توسل و [...] سایر دعاهاى طولانى که قبل یا بعد از نماز جماعت و یا در اثناى آن در نماز خانه ادارات دولتى برگزار مى‏شود و بیشتر از نماز جماعت طول مى‏کشد، چیست؟
جواب: دعاها و اعمال مستحبى زائد بر فریضه الهى نماز جماعت که از شعائر اسلامى است، اگر منجر به تضییع وقت ادارى و تأخیر در انجام کارهاى واجب شود، اشکال دارد.

سوال 554: آیا اقامه نماز جماعت دوم در نزدیکى مکانى که نماز جماعت در آن جا با حضور تعداد زیادى از نمازگزاران اقامه مى‏شود، و صداى اذان و اقامه آن شنیده مى‏شود، صحیح است؟
جواب: اقامه نماز جماعت دوم اشکال ندارد، ولى مناسب است که مؤمنین در یک مکان اجتماع کرده و همگى در یک نماز جماعت شرکت کنند تا بر عظمت مراسم دینى نماز جماعت افزوده شود.

سوال 555: بعضى از اشخاص هنگام برپائى نماز جماعت، اقدام به خواندن نماز فرادى مى‏کنند، این کار چه حکمى دارد؟
جواب: این عمل اگر تضعیف نماز جماعت و اهانت و بى احترامى به امام جماعتى که مردم اعتماد به عدالت او دارند، محسوب شود، جایز نیست.

سوال 556: در محله‏اى چند مسجد وجود دارد که در همه آنها نماز جماعت اقامه مى‏شود، خانه‏اى بین دو مسجد واقع شده که فاصله آن از یک مسجد ده خانه و از دیگرى دو خانه است، در این خانه هم نماز جماعت اقامه مى‏شود، این نماز جماعت چه حکمى دارد؟
جواب: سزاوار است که اقامه نماز جماعت وسیله وحدت و انس باشد، نه اینکه باعث ایجاد جو اختلاف و تفرقه گردد، در هر صورت اقامه نماز جماعت در خانه مجاور مسجد، اگر باعث اختلاف و پراکندگى نگردد، اشکال ندارد.

سوال 557: آیا جایز است شخصى بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد که مورد تأئید مرکز اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه کند؟
جواب: اقامه نماز جماعت متوقف بر اجازه امام جماعت راتب مسجد نیست، ولى بهتر است کسى مزاحم امام جماعت راتب مسجد هنگام حضور وى در آن مسجد براى اقامه نماز جماعت نشود، و حتى اگر ایجاد مزاحمت براى او موجب برانگیخته شدن فتنه و مانند آن شود، حرام است.

سوال 558: اگر گاهى امام جماعت سخنى بگوید و یا مزاحى کند که خوشایند و مناسب شأن عالم دینى نباشد، آیا با این کار از عدالت ساقط مى‏شود؟
جواب: اگر مخالف شرع نباشد، ضررى به عدالت نمى‏زند.

سوال 559: آیا اقتدا به امام جماعت بدون شناخت واقعى او جایز است؟
جواب: اگر عدالت او نزد مأموم به هر طریقى ثابت باشد، اقتدا به او جایز و نماز جماعت صحیح است.

سوال 560: اگر شخصى اعتقاد به عدالت و تقواى فردى داشته باشد و در همان زمان معتقد باشد که شخص مزبور در مواردى به او ظلم کرده است، آیا مى‏تواند او را به طور کلى عادل بداند؟
جواب: تا براى او احراز نشود که عمل آن امام جماعت که او آن را ظلم مى‏شمارد، با علم و اختیار و بدون مجوز شرعى بوده، مجاز نیست که حکم به فسق او نماید.

سوال 561: آیا اقتدا به امام جماعتى که مى‏تواند امر به معروف و نهى از منکر کند، ولى انجام نمى‏دهد، جایز است؟
جواب: مجرد ترک امر به معروف و نهى از منکر که ممکن است بر اثر عذر مقبولى نزد مکلّف باشد، به عدالت ضرر نمى‏زند و مانع اقتدا به او نیست.

سوال 562: به نظر شما معناى عدالت چیست؟
جواب: عدالت عبارت از حالت نفسانى است که باعث مى‏شود انسان همیشه تقوائى داشته باشد که مانع از ترک واجبات یا انجام محرمات شرعى است، و براى احراز آن، حسن ظاهر، کافى است.

سوال 563: ما تعدادى جوان هستیم که در تکیه‏ها و حسینیه‏ها دور هم جمع مى‏شویم و هنگام رسیدن وقت نماز فرد عادلى را مقدم کرده و براى نماز به او اقتدا مى‏کنیم. ولى بعضى از برادران به این کار اشکال نموده و مى‏گویند امام راحل «قدس سره» خواندن نماز پشت سر غیر عالم دینى را حرام مى‏داند، وظیفه ما چیست؟
جواب: با دسترسى به روحانى، به غیر روحانى اقتداء نکنند.

سوال 564: آیا دو نفر مى‏توانند نماز جماعت اقامه کنند؟
جواب: اگر مراد تشکیل نماز جماعتى است که مرکب از امام و یک مأموم باشد، اشکال ندارد.

سوال 565: اگر مأموم در نماز جماعت ظهر و عصر حمد و سوره را براى تمرکز ذهن قرائت کند با اینکه بر او واجب نیست، نماز او چه حکمى دارد؟
جواب: در نمازى که باید آهسته خوانده شود، مثل نماز ظهر و عصر، قرائت براى او جایز نیست حتى اگر براى تمرکز ذهن باشد.

سوال 566: اگر امام جماعت با دوچرخه براى اقامه نماز جماعت برود و همه قوانین عبور و مرور را رعایت کند، چه حکمى دارد؟
جواب: این کار به عدالت و صحت امامت جماعت ضرر نمى‏زند.

سوال 567: اگر انسان نماز جماعت را به طور کامل درک نکند و به آخر آن برسد و براى درک ثواب آن، تکبیرة الاحرام را گفته و به حالت تجافى بنشیند و تشهد را با امام بخواند و بعد از سلام او برخیزد و رکعت اول را بخواند، آیا این کار را در تشهد رکعت دوم نمازهاى چهار رکعتى هم مى‏تواند انجام دهد؟
جواب: این طریق مختص تشهد آخر نماز جماعت و براى درک ثواب جماعت است.

سوال 568: آیا جایز است امام جماعت براى نماز اجرت بگیرد؟
جواب: جایز نیست، مگر آنکه براى مقدمات حضور در جماعت باشد.

سوال 569: آیا جایز است امام جماعت در یک زمان عهده‏دار امامت دو نماز (دو نماز عید یا هر نمازى) گردد؟
جواب: تکرار نماز جماعت براى یکبار به خاطر مأمومین دیگر در نمازهاى یومیه جایز و بلکه مستحب است. ولى جواز آن در نماز عید مشکل است.

سوال 570: اگر امام جماعت در رکعت سوم یا چهارم نماز عشاء باشد و مأموم در رکعت دوم، آیا بلند قرائت کردن حمد و سوره بر مأموم واجب است؟
جواب: در فرض سؤال واجب است که حمد و سوره را آهسته بخواند.

سوال 571: در نماز جماعت بعد از سلام ابتدا آیه صلوات بر پیامبر تلاوت مى‏شود و نمازگزاران سه مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد «صلى الله علیهم اجمعین» مى‏فرستند، بعد از آن سه بار تکبیر مى‏گویند و سپس شعارهاى سیاسى به صورت دعا و برائت توسط مؤمنین با صداى بلند داده مى‏شود، آیا این کار اشکال دارد؟
جواب: قرائت آیه و ذکر صلوات بر پیامبر و آل او «صلى الله علیهم اجمعین» نه تنها اشکال ندارد بلکه مطلوب بوده و ثواب دارد، و مواظبت بر شعارهاى اسلامى و شعار انقلاب اسلامى (تکبیر و ملحقات آن) که یادآور رسالت و اهداف بلند انقلاب اسلامى‏است، هم مطلوب‏است.

سوال 572: اگر شخصى در رکعت دوم نماز جماعت به مسجد برسد و بر اثر جهل به مسأله، تشهد و قنوت را که باید در رکعت بعد بجا آورد، انجام ندهد، آیا نماز وى صحیح است؟
جواب: نماز صحیح است. ولى قضاى تشهد و دو سجده سهو، براى ترک تشهد بر او واجب‏است.

سوال 573: آیا رضایت کسى که در نماز به او اقتدا مى‏شود، شرط است؟ آیا اقتدا به مأموم صحیح است؟
جواب: رضایت امام جماعت شرط صحت اقتدا نیست، و اقتدا به مأموم تا وقتى که نمازش را به جماعت ادامه مى‏دهد، صحیح نیست.

سوال 574: دو نفر که یکى امام است و دیگرى مأموم، اقامه نماز جماعت کرده‏اند. شخص سومى به تصور اینکه فرد دوم امام است، به او اقتدا مى‏کند و بعد از نماز مى‏فهمد که وى مأموم بوده نه امام، نماز شخص سوم چه حکمى دارد؟
جواب: اقتدا به مأموم صحیح نیست، ولى زمانى که انسان نداند و به او اقتدا کند، اگر در رکوع و سجود به وظیفه نمازگزار منفرد عمل کرده، بدین معنى که رکنى را عمدا و یا سهوا کم یا زیاد نکرده باشد، نمازش صحیح است.

سوال 575: کسى که قصدِ خواندن نماز عشاء را دارد، آیا مى‏تواند به کسى که نماز مغرب مى‏خواند، اقتدا نماید؟
جواب: اشکال ندارد.

سوال 576: آیا عدم رعایت ارتفاع محل نماز امام نسبت به مأمومین، موجب بطلان نماز آنها مى‏شود یا خیر؟
جواب: اگر بلندى جایگاه امام نسبت به جایگاه مأمومین، بیشتر از حدى باشد که شرعا مجاز است، موجب بطلان نماز جماعت است.

سوال 577: اگر یکى از صفهاى نماز جماعت به طور کامل از افرادى تشکیل شده باشد که نماز شان قصراست و نماز همه افراد صف بعدى تمام باشد، اگر افراد صف جلو بعد از خواندن دو رکعت نماز فورا براى خواندن دو رکعت بعدى اقتدا کنند، آیا نماز کسانى که در صف پشت سر آنها هستند، نسبت به دو رکعت آخر نماز، جماعت باقى مى‏ماند یا فرادى مى‏شود؟
جواب: با این فرض که نماز همه افراد صف جلو قصر است، صحت نماز جماعت صفهاى بعدى محل اشکال است. احوط این است که صفهاى بعدى، بعد از اینکه افراد صف اول براى سلام نماز نشستند، نماز خود را به صورت فرادى بخوانند.

سوال 578: اگر مأموم در آخر یکى از دو طرف صف اول نماز ایستاده باشد، آیا مى‏تواند قبل از مأمومینى که بین او و امام ایستاده‏اند، وارد نماز جماعت شود؟
جواب: اگر مأمومینى که بین او و امام ایستاده‏اند، بعد از اینکه امام جماعت شروع به نماز کرد، به طور کامل آماده اقتدا نمودن باشند، مى‏تواند به نیت جماعت وارد نماز شود.

سوال 579: کسى که به رکعت سوم نماز جماعت برسد و به خیال اینکه امام در رکعت اول است، چیزى نخواند، آیا اعاده نماز بر او واجب است؟
جواب: اگر قبل از رکوع متوجه شود قرائت واجب است، ولى اگر بعد از اینکه داخل رکوع شد متوجه شود، نماز او صحیح است و چیزى بر او واجب نیست؛ هر چند احتیاط مستحب این است که دو سجده سهو براى ترک سهوى قرائت بجا آورد.

سوال 580: براى برگزارى نماز جماعت در اداره‏هاى دولتى و دبیرستانها نیاز شدیدى به امام جماعت وجود دارد، و چون غیر از من عالم دیگرى در منطقه وجود ندارد، مجبور هستم یک نماز را در مکان‏هاى مختلف براى سه یا چهار بار به عنوان امام جماعت اقامه کنم و چون همه مراجع نماز جماعت دوم را اجازه مى‏هند، آیا در بیشتر از آن نیت نماز قضاى احتیاطى جایز است؟
جواب: امامت به نیت نماز قضاى احتیاطى صحیح نیست.

سوال 581: یکى از دانشگاهها اقدام به برگزارى نماز جماعت براى کارمندان خود در یکى از ساختمان‏هاى مربوط به دانشگاه که در مجاورت یکى از مساجد شهر قرار دارد، کرده است، با توجه به اینکه در همان زمان در آن مسجد نماز جماعت اقامه مى‏شود، شرکت در نماز جماعت دانشگاه چه حکمى دارد؟
جواب: شرکت در نماز جماعتى که از نظر مأموم واجد شرایط اقتدا و جماعت است، اشکال ندارد، هر چند نزدیک مسجدى باشد که در همان زمان در آن نماز جماعت برگزار مى‏شود.

سوال 582: آیا نماز خواندن پشت سر امام جماعتى که شغل قضاوت دارد، ولى مجتهد نیست، صحیح است؟
جواب: اگر شغل قضاوت او بعد از نصب وى توسط کسى که صلاحیت نصب را دارد، باشد، مانع اقتدا به او در نماز نیست.

سوال 583: آیا کسى که در نماز مسافر مقلد امام خمینى «قدس سره» است، مى‏تواند به امام جماعتى‏که‏درآن مساله مقلد مرجع‏دیگرى‏است، بخصوص در نماز جمعه، اقتدانماید؟
جواب: اختلاف در تقلید مانع از صحت اقتدا نیست، ولى اقتدا در نمازى که طبق فتواى مرجع تقلیدِ مأموم، قصر است و طبق فتواى مرجع تقلیدِ امام جماعت، تمام است، یا بالعکس صحیح نیست.

سوال 584: اگرامام جماعت سهوا بعدازتکبیرةالاحرام به‏رکوع برود، وظیفه مأموم چیست؟
جواب: اگر مأموم بعد از داخل شدن در نماز جماعت و پیش از رفتن به رکوع متوجه شود واجب است که نیت فرادى نموده و حمد و سوره را قرائت کند.

سوال 585: اگر تعدادى از دانش‏آموزان غیر بالغ مدارس بعد از صف سوم یا چهارم نماز جماعت ایستاده باشند و بعد از آنها تعدادى از افراد مکلّف ایستاده باشند، نماز مکلفین صفهاى بعدى چه حکمى دارد؟
جواب: در فرض مذکور اشکال ندارد.

سوال 586: آیا تیمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتى که معذور است، براى اقامه نماز جماعت کافى است؟
جواب: اگر شرعا معذور باشد، مى‏تواند با تیمم بدل از غسل، امام جماعت شود و اقتدا به او اشکال ندارد.