تعلیم و تعلّم و آداب آن‏

 

تعلیم و تعلّم و آداب آن‏

سوال 1319: آیا انسان با ترک فراگیرى مسائل مورد ابتلاى خود گناهکار محسوب مى‏شود؟
جواب: در صورتى که یاد نگرفتن آن مسائل منجر به ترک واجب یا ارتکاب حرام شود، گناهکار است.

سوال 1320: بعد از آن که طلبه علوم دینى مرحله سطح را تمام کرد و خود را قادر به تکمیل تحصیلات تا رسیدن به مرحله اجتهاد دید، آیا تکمیل تحصیل بر او واجب عینى است یا خیر؟
جواب: شکّى نیست که تحصیل علوم دینى و استمرار آن تا رسیدن به درجه اجتهاد، فى‏نفسه فضیلت بزرگى محسوب مى‏شود ولى مجرّد قدرت بر نیل به درجه اجتهاد، موجب وجوبِ عینى آن نمى‏شود.

سوال 1321: راههاى تحصیل یقین به اصول دین کدام است؟
جواب: یقین غالبا با براهین و ادلّه عقلى بدست مى‏آید، نهایت امر اینکه به حسب تفاوت مراتب درک مکلّفین، برهانها و دلایل هم متفاوت مى‏شوند و بهر حال اگر براى شخصى یقین از راه دیگر حاصل شود همان کافى است.

سوال 1322: سستى و تنبلى در تحصیل علم و تلف کردن وقت چه حکمى دارد؟ آیا حرام است؟
جواب: تضییع وقت به بطالت و بیکارى داراى اشکال است و دانشجو تا وقتى که از مزایاى مخصوص دانشجویى استفاده مى‏کند باید از برنامه‏هاى درسى مخصوص دانشجویان متابعت کند و الاّ استفاده از آن مزایا از قبیل شهریه و کمک هزینه و غیره براى او جایز نیست.

سوال 1323: در خلال بعضى از دروس دانشکده اقتصاد، استاد به بحث در مورد بعضى از مسائل مربوط به قرض ربوى و مقایسه راههاى تحصیل ربا در تجارت و صنعت و غیر آن مى‏پردازد، تدریس این درس و اجرت گرفتن در برابر آن چه حکمى دارد؟
جواب: مجرّد تدریس و بررسىِ مسائل قرض ربوى، حرام نیست.

سوال 1324: روش صحیحى که متخصّصین متعهّد براى آموزش دیگران در جمهورى اسلامى باید اتّخاذ کنند کدام است؟ چه کسانى شایسته دستیابى به معلومات و علوم فنّى و تکنیکى حساس در ادارات هستند؟
جواب: فراگیرى هر علمى براى هر شخصى، اگر براى یک غرض عقلائى مشروعى باشد و خوف فساد و افساد در آن نباشد، بدون مانع است. مگر علوم و معلوماتى که دولت اسلامى ضوابط و مقرّرات خاصى راجع به تعلیم و تعلّم آنها وضع کرده است.

سوال 1325: آیا تدریس و تحصیل فلسفه درحوزه‏هاى علمیه دینیّه جایز است؟
جواب: یادگیرى و تحصیل فلسفه براى کسى که اطمینان دارد که باعث تزلزل در اعتقادات دینى‏اش نمى‏شود اشکال ندارد و بلکه در بعضى از موارد واجب است.

سوال 1326: خرید و فروش کتابهاى گمراه کننده مانند کتاب آیات شیطانى چه حکمى دارد؟
جواب: خرید و فروش و نگهدارى کتابهاى گمراه کننده جایز نیست مگر براى پاسخگویى و ردّ مطالب آن براى کسى که قدرت علمى این کار را داشته باشد.

سوال 1327: آموزش و حکایت قصه‏هاى خیالى راجع به زندگى حیوانات و مردم، در صورتى که داراى فایده‏اى باشد، چه حکمى دارد؟
جواب: اگر از قرائن معلوم باشد که داستان، تخیّلى است، اشکال ندارد.

سوال 1328: ورود به دانشگاه یا دانشکده‏اى که باعث اختلاط با زنانى که بدون پوشش براى تحصیل در آنجا حضور دارند مى‏شود، چه حکمى دارد؟
جواب: وارد شدن به مراکز آموزشى براى تعلیم و تعلّم اشکال ندارد، ولى بر زنان و دختران حفظ حجاب واجب است و بر مردان هم واجب است از نگاه حرام خوددارى نموده و همچنین از اختلاط که موجب خوف فتنه و فساد است، اجتناب نمایند.

سوال 1329: آیا براى زن، یاد گرفتن رانندگى به کمک مرد اجنبى در مکان مخصوص تعلیم رانندگى، با علم به اینکه آن زن حجاب و عفاف شرعى خود را حفظ مى‏کند، جایز است؟
جواب: آموختن رانندگى با کمک و راهنمایى مرد اجنبى در صورتى که با مواظبت بر حجاب و عفاف واطمینان به عدم وقوع در مفاسد همراه باشد، اشکال ندارد، ولى درعین حال شایسته است که یکى از محارم وى همراه او باشد، بلکه اولى این است که آموزش رانندگى به کمک مربّى زن یا یکى از محارم صورت بگیرد.

سوال 1330: جوانانى که در مدارس و دانشگاهها مشغول تحصیل هستند با دختران هم برخورد و ملاقات دارند و به حکم همکلاسى و همدرس بودن با آنان راجع به مسائل درس و غیر آن گفتگو مى‏کنند که گاهى بعضى از صحبتها با خنده و شوخى همراه است که البته به قصد ریبة و لذت نیست آیا این کار جایز است؟
جواب: اگر همراه با مراعات حجاب و بدون قصد ریبه و همراه با اطمینان به عدم وقوع در مفاسد باشد، اشکال ندارد، والاّ جایز نیست.

سوال 1331: امروزه کدامیک از تخصص‏هاى علمى براى اسلام و مسلمین مفیدتر است؟
جواب: شایسته است که علما و اساتید و دانشجویان دانشگاهها به همه‏ى تخصصهاى علمى مفیدى که مورد نیاز مسلمانان است اهتمام بورزند تا از اجانب بخصوص دشمنان اسلام و مسلمین بى نیاز شوند و تشخیص مفیدترین آنها با مسئولین ذى‏ربط با درنظر گرفتن شرایط موجود مى‏باشد.

سوال 1332: آگاه شدن از کتابهاى گمراه کننده و کتابهاى ادیان دیگر براى شناخت دین و عقاید آنها به قصدافزایش معرفت و اطلاعات چه حکمى دارد؟
جواب: حکم به جواز خواندن این کتب فقط به خاطر شناخت و افزایش اطلاعات، مشکل است، البته خواندن آنها براى کسى که قدرت شناخت و تشخیص مطالب باطل را دارد به قصد ابطال و ردّ آنها جایز است به شرطى که به خود مطمئن باشد که از حق منحرف نمى‏شود.

سوال 1333: فرستادن فرزندان به مدرسه‏هایى که بعضى از عقائد فاسد در آنها تدریس مى‏شود با فرض تأثیر نپذیرفتن آنان از آن افکار، چه حکمى دارد؟
جواب: اگر خوفى نسبت به عقاید دینى آنان وجود نداشته باشد و ترویج باطل هم نباشد و آنان بتوانند از یادگیرى مطالب باطل و فاسد و گمراه‏کننده دورى کنند، اشکال ندارد.

سوال 1334: دانشجویى به مدّت چهار سال است که در دانشکده پزشکى درس مى‏خواند و علاقه شدیدى به فراگیرى علوم دینى دارد، آیا ادامه تحصیل در رشته پزشکى براى او واجب است یااینکه مى‏تواند آن را رها کرده و به تحصیل علوم دینى بپردازد؟
جواب: دانشجو در انتخاب رشته تحصیلىِ خود آزاد است ولى در اینجا نکته‏اى وجود دارد که شایسته است به آن توجه شود و آن اینکه اگر فراگیرى علوم دینى بخاطر توانایى خدمت به جامعه اسلامى اهمیّت دارد، تحصیل در رشته پزشکى هم به قصد آمادگى براى ارائه خدمات پزشکى به امّت اسلامى و درمان بیمارى و نجات جان آنان از اهمیّت زیادى برخوردار است.

سوال 1335: معلّمى دانش آموزى را در کلاس در برابر دانش‏آموزان دیگر به شدّت تنبیه کرده است آیا آن دانش‏آموز حق مقابله به مثل را دارد یا خیر؟
جواب: دانش‏آموز حق مقابله و پاسخگویى بگونه‏اى که شایسته مقام استاد و معلّم نباشد ندارد و براو واجب است که حرمت معلم را حفظ نموده و نظم کلاس را رعایت کند و مى‏تواند از راههاى قانونى اقدام نماید، همانگونه که بر معلّم هم واجب است احترام دانش‏آموز را در برابر همکلاسیهایش حفظ کرده و آداب تعلیم اسلامى را رعایت نماید.