قرض، حقوق ماهیانه، بیمه، و بازنشستگى‏

قرض، حقوق ماهیانه، بیمه، و بازنشستگى‏

سوال 865: آیا بر کارمندانى که گاهى مقدارى مال از مخارج سالانه آنها زیاد مى‏آید، با توجه به اینکه بدهى‏هاى نقدى و قسطى دارند، خمس واجب است؟
جواب: اگر بدهى بر اثر قرض کردن در طول سال براى مخارج همان سال یا خرید بعضى از مایحتاج سال به صورت نسیه باشد، در صورتى که بخواهد دین خود را از منافع همان سال ادا نماید، مقدار دین از باقیمانده درآمد آن سال استثنا مى‏شود، و در غیر این صورت، تمام درآمد باقیمانده خمس دارد.

سوال866: آیا قرضى که براى حج تمتع گرفته مى‏شود باید خمس آن داده شده باشد و بعد از پرداخت خمس، باقیمانده آن براى مخارج حج پرداخت شود؟
جواب: مالى که قرض گرفته مى‏شود، خمس ندارد.

سوال867: من در خلال پنج سال مبلغى را به بنیاد مسکن جهت گرفتن زمینى به امید تأمین مسکن پرداخت کردم، ولى تاکنون تصمیمى براى واگذارى زمین گرفته نشده است، لذا تصمیم دارم، آن مبالغ را از بنیاد مسکن باز پس بگیرم، با توجه به اینکه قسمتى از آن را قرض گرفته‏ام و قسمتى را هم از فروش فرش خانه‏ام و باقیمانده آن را هم از حقوق همسرم که معلّم است، تهیه کرده‏ام، امیدوارم به دو سؤال ذیل پاسخ فرمائید.
1 - اگر بتوانم مبلغ مزبور را پس بگیرم و آن را فقط براى تهیه مسکن (زمین یا خانه) مصرف کنم، آیا خمس به آن تعلق مى‏گیرد؟
2 - چه مقدار خمس به آن تعلق مى‏گیرد؟
جواب: در فرض مرقوم که پول از راه هدیه یا قرض یا فروش لوازم زندگى تهیه شده، خمس آن واجب نیست.

سوال868: چند سال پیش از بانک وام گرفته و آن را به مدت یک سال به حساب بانکى‏ام واریز کردم، و بدون آنکه موفق به استفاده از آن وام شوم، هر ماه قسط آن را مى‏پردازم، آیا به این وام، خمس تعلق مى‏گیرد؟
جواب: خمس آن مقدار از وام مزبور که اقساط آن را تا سر سال خمسى از منفعت کسب خود پرداخت کرده‏اید، واجب است.

سوال869: اینجانب مبالغى به خاطر ساختمان منزل بدهکار هستم و این بدهکارى تا دوازده سال طول خواهد کشید، خواهشمندم مرا در رابطه با موضوع خمس راهنمائى فرمائید که آیا این بدهى از درآمد سال استثناء مى‏شود؟
جواب: اقساط بدهى ساخت مسکن و مانند آن را هر چند مى‏توان از درآمد کسب همان سال پرداخت نمود، ولى در صورت عدم پرداخت، از در آمد آن سال استثنا نمى‏شود، بلکه به باقیمانده درآمد سر سال خمسى، خمس تعلق مى‏گیرد.

سوال870: کتابهایى که دانشجو از مال پدر خود یا از وامى که دانشگاه به دانشجویان مى‏دهد، مى‏خرد و منبع درآمدى هم ندارد، آیا خمس دارد؟ در صورتى که بداند پدر خمس پول کتابها را نداده، آیا پرداخت خمس آن واجب است؟
جواب: کتابهایى که با پول وام و یا با پولى که پدر به او بخشیده، خریده شده است، خمس ندارد مگر آنکه یقین داشته باشد که عین پولى که پدر به او بخشیده، متعلق خمس است که در این صورت پرداخت خمس آن واجب است.

سوال871: اگر شخصى مبلغى را قرض بگیرد و نتواند آن را قبل از آن سال ادا کند، آیا پرداخت خمس آن بر عهده قرض دهنده است یا قرض گیرنده؟
جواب: بر قرض گیرنده خمس مال قرضى واجب نیست، ولى قرض دهنده اگر مال قرضى را از درآمد سالیانه کارش و قبل از پرداخت خمس آن قرض داده است، در صورتى که بتواند تا آخر سال قرضش را از بدهکار بگیرد، واجب است که هنگام رسیدن سال خمسى‏اش خمس آن را بپردازد، و اگر نتواند قرض خود را تإ؛ه‏ه پایان سال بگیرد، فعلا پرداخت خمس آن واجب نیست، لیکن هر وقت آن را وصول کرد باید خمس آن را بدهد.

سوال872: افراد بازنشسته که همچنان حقوق ماهیانه دریافت مى‏کنند، آیا باید خمس حقوقى را که در طول سال دریافت مى‏کنند، بپردازند؟
جواب: مبالغى که از حقوق زمان اشتغال کسر نموده‏اند و پس از بازنشستگى، ماهانه مى‏پردازند، درصورتى که از مخارج سال اضافه‏بیاید، پرداخت خمس آن واجب‏است.

سوال873: اسیرانى که به پدر و مادر آنان از طرف جمهورى اسلامى در طول مدت اسارت، حقوق ماهیانه پرداخت شده و در بانک پس انداز گشته است، آیا با توجه به اینکه آقایان اسراء اگر دسترسى به آن پول داشتند، آن را مصرف مى‏کردند، به مال مزبور خمس تعلق مى‏گیرد یا خیر؟
جواب: پول مذکور خمس ندارد.

سوال874: من به شخصى مبلغى پول بدهکارم، اگر سر سال برسد وطلبکار قرض خود را مطالبه نکند و مقدارى از درآمد سالانه که با آن مى‏توانم قرض خود را ادا کنم، نزد من موجود باشد، آیا این بدهى از درآمد سالانه استثناء مى‏شود یا خیر؟
جواب: بدهى اعم از اینکه بر اثر قرض گرفتن باشد و یا بر اثر خرید نسیه لوازم خانگى، اگر به خاطر تأمین مخارج سالانه زندگى همان سال درآمد باشد اگر بخواهد پرداخت نماید، از درآمد سال کسر مى‏شود، ولى اگر براى بدهى‏هاى سالهاى قبل باشد، هر چند مصرف در آمد سالانه براى پرداخت آن جایز است، ولى اگر تا پایان سال پرداخت نشود از درآمد سالانه استثنا نمى‏شود.

سوال875: آیا خمس بر کسى که مالى در حساب سالانه‏اش باقى مانده، و در حالى سال خمسى‏اش رسیده که بدهکار است، با توجه به اینکه چند سال براى پرداخت قرضش فرصت دارد، واجب است؟
جواب: بدهى پرداخت نشده چه بدون مدت باشد و چه مدت دار، از درآمد سالانه استثنا نمى‏شود، مگر این که براى تأمین هزینه‏هاى سال درآمد باشد که از درآمد آن سال مقدارى را که مى‏خواهد صرف بدهى خود کند، استثنا مى‏شود و به معادل آن از درآمد سالانه، خمس تعلق نمى‏گیرد.

سوال876: آیا به مالى که شرکت‏هاى بیمه بر اساس قرارداد براى جبران خسارت به بیمه شده پرداخت مى‏کنند، خمس تعلق مى‏گیرد؟
جواب: پولى که شرکتهاى بیمه به فرد بیمه شده پرداخت مى‏کنند، خمس ندارد.

سوال877: در سال گذشته مبلغى را قرض گرفته و با آن زمینى خریدم به این امید که افزایش قیمت پیدا کند و بعد از فروش آن و خانه مسکونى فعلى ام، مشکل مسکن خود را در آینده حل کنم، اکنون سال خمسى من فرا رسیده، سؤال من این است که آیا مى‏توانم آن بدهى را از منفعت کسب سال گذشته‏ام که خمس به آن تعلق گرفته، استثنا کنم یا خیر؟
جواب: با فرض این که قرض مزبور جهت خرید زمین براى فروش آن در آینده بوده است، از منفعت کسب سالى که در آن قرض گرفته‏اید، استثناء نمى‏شود، و پرداخت خمس درآمد سالانه کسب که از مخارج آن سال زیاد آمده، واجب است.

سوال878: من از بانک مقدارى وام گرفتم که وقت پرداخت آن بعد از تاریخ سال خمسى‏ام فرا مى‏رسد و مى‏ترسم که اگر آن مبلغ را امسال نپردازم، سال آینده قادر به اداى آن نباشم، تکلیف من هنگام رسیدن سال خمسى ام در رابطه با پرداخت خمس چیست؟
جواب: اگر درآمد سال را پیش از پایان آن در پرداخت قرض خود مصرف کنید و قرض هم براى افزایش سرمایه نباشد، خمس ندارد، ولى اگر قرض براى افزایش سرمایه باشد و یا قصد پس انداز درآمد سالانه را داشته باشید، پرداخت خمس آن بر شما واجب است.

سوال879: معمول است که براى اجاره خانه مقدارى پولِ پیش پرداخت مى‏کنند، اگر این پول از منابع کسب باشد، و چند سال در نزد صاحب خانه بماند آیا پس از دریافت بلافاصله باید خمس آن پرداخت شود و در صورتى که بخواهد با همان پول در جاى دیگر منزل اجاره کند، چطور؟
جواب: مادامى که به این پول براى اجاره منزل نیاز دارد خمس ندارد.