مسائل متفرّقه تجارت‏

 

مسائل متفرّقه تجارت‏

سوال 1609: در بعضى از کارخانه‏ها اقدام به ترکیب و ساخت وسایل از قطعات مختلفى که در کارخانه‏هاى دیگر ساخته شده‏اند، نموده و به اسم محصول یکى از دولتهاى معروف خارجى براى فروش به بازار عرضه مى‏کنند، آیا عمل مذکور غشّ و تدلیس محسوب مى‏شود؟ و بر فرض که اینگونه باشد، آیا در صورت جهل مشترى به موضوع، معامله‏اى که بر روى این وسایل صورت گرفته، صحیح است یا باطل؟
جواب: اگر داخلى یا خارجى بودن قطعه‏هاى مزبور و یا خود آن وسیله با مشاهده براى مشترى قابل شناسایى و تمیز باشند، بر ترکیب و ساخت آنها عنوان تقلّب و تدلیس صدق نمى‏کند ولى اعلان و اخبار خلافِ واقع راجع به آنها کذب و حرام است و اگر بیع بر کالاى مذکور با وصفى که مخالف واقع است صورت بگیرد، معامله صحیح است لیکن اگر مشترى بعد از آن از واقعیت امر مطلّع شود، اختیار فسخ خواهد داشت.

سوال 1610: آیا جایز است صاحبان کارخانه‏ها و فروشگاهها حروف خارجى بر تابلوهاى فروشگاههاى خود بنویسند؟ و یا براى جلب توجه مشتریان و خریداران بر روى لباسهاى کودکان، حروف و تصاویر خارجى چاپ کنند؟
جواب: اگر به قصد فریب و گول زدن مشترى نباشد و ترویج فرهنگ بیگانه نیز به حساب نیاید، اشکال ندارد ولى مراعات قوانین جمهورى اسلامى لازم است.

سوال 1611: تقلّب و دروغ و فریب در معامله با غیر مسلمانان براى دستیابى به فائده مالى یا علمى بیشتر (درصورتى که متوجه نباشند) چه حکمى دارد؟
جواب: دروغ و فریب و تقلّب در معاملات جایز نیست، هر چند طرف مقابل غیرمسلمان باشد.

سوال 1612: گرفتن چه مقدار سود در فروش کالا مجاز است؟
جواب: سود گرفتن حدّ معیّنى ندارد، بنابراین تا وقتى که به حدّ اجحاف نرسیده و بر خلاف مقرّرات دولت هم نباشد، اشکال ندارد، ولى افضل بلکه مستحب آن است که فروشنده به آن مقدار سودى که هزینه‏هایش را تأمین مى‏کند، اکتفا نماید.

سوال 1613: شخصى اقدام به فروش آبِ‏تحت مالکیت خود به اشخاص متعدد با قیمتهاى مختلف نموده است، مثلا قسمتى از آن را به فردى به قیمت ده هزارتومان فروخته و قسمت دیگر به همان مقدار را به فرد دیگرى به قیمت پانزده هزار تومان فروخته است با توجه به اینکه همه آنها از یک قنات یا چاه هستند، آیا ما حق اعتراض به تفاوت قیمت آبها را داریم؟
جواب: اگر فروشنده، مالک آب و یا شرعا نسبت به آن ذیحق باشد، دیگران حق اعتراض به تفاوت قیمت‏ها را ندارند.

سوال 1614: اگر کالایى را از یک شرکت تعاونى به قیمت دولتى که کمتر از قیمت آن در بازار آزاد است، خریدارى کنم، آیا جایز است این کالا را در بازار آزاد به قیمتى بیشتر از قیمت خرید حتّى سه برابر آن، به فروش برسانم؟
جواب: در صورتى که فروش آن از طرف دولت ممنوع نباشد و افزایش قیمت آن هم به حدّ اجحاف به مشترى نرسد، اشکال ندارد.

سوال 1615: اینجانب از تولید کنندگان وسایل الکترونیکى هستم، آیا جایز است آنها را به هر قیمتى که مى‏خواهم و بازار عرضه و تقاضا، آن را قبول مى‏کند، بفروشم؟
جواب: فروش کالایى که قیمت معیّنى از طرف دولت ندارد، به قیمتى که مورد توافق خریدار و فروشنده است و اجحاف به خریدار هم نباشد، اشکال ندارد.

سوال 1616: سرمایه‏دارى از نظر اسلام چه حکمى دارد و حدود آن کدام است؟ آیا امکان دارد فردى با وجود پرداخت حقوق فقرا و مساکین بسیار ثروتمند شود؟ و آیا مبارزه اسلام با سرمایه‏دارى، فقط شامل افرادى مى‏شود که خمس و زکات نمى‏دهند یا اینکه شامل مسلمانانى که خمس و زکات مى‏دهند، هم مى‏شود؟ و آیااصولا ممکن است انسان با پرداخت حقوق شرعى اموالش، به اوج ثروت برسد؟
جواب: حقوق شرعى متعلّق به اموال ثروتمندان، منحصر به خمس و زکات نیست و اسلام نیز مخالف افزایش ثروت نیست به شرطى که جمع آورى مال از راههاى مشروع صورت بگیرد و فرد هم ملتزم به پرداخت همه حقوق متعلّق به اموالش باشد و آن را در راههایى که شرعا حلال و به نفع اسلام و مسلمین هستند، بکار بگیرد و اشکال ندارد که انسان با رعایت این امور به ثروت بالائى دست یابد.

سوال 1617: نزد ما متعارف است که شخصى فرد دیگرى را مکلّف به خرید ماشینى براى او کند و وى هم ماشین را مثلا به قیمت یک میلیون تومان بخرد، سپس به آن شخص مى‏گوید که ماشین را به قیمت یک میلیون و صد هزار تومان خریده است و آن مقدار زیادى را در برابر کوشش و زحمتى که براى خرید ماشین کشیده است در نظر مى‏گیرد، آیا این معامله صحیح است؟
جواب: اگر از طرف فرد دیگرى، وکیل در خرید ماشین براى او باشد، در اینصورت خرید ماشین به قیمت مورد معامله براى موکّل واقع مى‏شود و وکیل حق ندارد مبلغ بیشترى را از او مطالبه کند. بله، مى‏تواند براى وکالت خود، مطالبه اجرت نماید، ولى اگر ماشین را براى خودش خریده باشد و سپس بخواهد آن را به فردى که به او توصیه خرید ماشین نموده بود بفروشد، مى‏تواند به قیمتى که بر آن توافق مى‏کنند به او بفروشد و جایز نیست نسبت به قیمت خرید ماشین دروغ بگوید، اگر چه دروغ گفتن معامله را باطل نمى‏کند.

سوال 1618: بعضى از برادران در تعمیرگاههاى ماشین کار مى‏کنند، گاهى فروشندگان ماشین به آنان مراجعه کرده و درخواست تعمیر سطحى ماشین خود را مى‏کنند تا هزینه کمترى داشته باشد، به این گمان که سالم بودن ظاهر ماشین براى فروش به مشترى کافى است، آیا اقدام به انجام آن کار توسط تعمیرکاران جایز است؟
جواب: اگر منجر به تدلیس شود و تعمیرکار بداند که صاحب ماشین آن را از مشترى مخفى مى‏کند، جایز نیست.